Chúng ta đều biết rằng pháp luật có vai trò quan trọng đối với sự ổn định và phát triển của mọi mặt của đời sống xã hội. Nhưng bạn có biết luật này được tạo ra ở đâu và khi nào không? Nguồn gốc của pháp luật là gì? Để giải đáp những thắc mắc này, mời độc giả theo dõi bài viết chi tiết dưới đây.
Nguồn gốc là gì?
Theo từ điển tiếng Việt, nguồn gốc là một danh từ có nghĩa là “từ đó đến từ đâu”. Trong đời sống hằng ngày cũng như trong hoạt động học tập, nghiên cứu, chúng ta thường có sự quan tâm nhất định về nguồn gốc của đồ vật được nhắc đến. Chẳng hạn như: nguồn gốc sản phẩm, nguồn gốc loài người, nguồn gốc ngôn ngữ,…
Biết được nguồn gốc, chúng ta sẽ có cái nhìn đầy đủ hơn về nguồn gốc, bản chất của từng sự vật, hiện tượng.
Nguồn gốc của pháp luật có từ khi nào?
Theo quan điểm Mác-Lênin, pháp luật ra đời cùng với sự ra đời của Nhà nước. Vì vậy, những nguyên nhân, điều kiện dẫn đến sự ra đời của Nhà nước cũng chính là những nguyên nhân, điều kiện dẫn đến sự ra đời của pháp luật.
- Về điều kiện kinh tế: quyền chỉ tồn tại khi trong xã hội xuất hiện nền kinh tế sản xuất và trao đổi (sản xuất hàng hóa) thay thế nền kinh tế tự nhiên và khi xuất hiện chế độ sở hữu tư nhân thay thế nền kinh tế tự nhiên.
- Về điều kiện xã hội: pháp luật chỉ tồn tại khi có sự phân chia giai cấp trong xã hội. Phân chia con người thành giàu và nghèo, tự do và nô lệ, quý tộc và bình dân, kẻ bóc lột và bị bóc lột. Nói cách khác, các giai cấp, tầng lớp và lực lượng xã hội có năng lực kinh tế, địa vị xã hội khác nhau, mâu thuẫn, đấu tranh với nhau; Đồng thời có sự tích tụ của cải, tập trung quyền lực vào tay một số ít người, một thế lực xã hội nhất định.
Pháp luật nảy sinh trong đời sống xã hội, theo sau sự biến đổi xã hội từ một xã hội không giai cấp thành một xã hội có giai cấp.
- Trong xã hội nguyên thủy không có nhà nước và pháp luật. Để quản lý, điều chỉnh các quan hệ xã hội, con người dựa vào phong tục, đạo đức, tín ngưỡng tôn giáo… Đây là những công cụ điều chỉnh thể hiện ý chí và bảo vệ lợi ích chung của các thành viên trong xã hội. Hiệp hội phải được công nhận và được mọi người tự nguyện tuân theo.
- Khi xã hội phát triển đến một giai đoạn nhất định, các công cụ quản lý như đạo đức, phong tục, tín ngưỡng tôn giáo… không còn khả năng hoặc không thể duy trì được việc quản lý xã hội. Bởi vì ý chí của các thành viên trong xã hội không còn thống nhất; Lợi ích của các tầng lớp xã hội thể hiện những khác biệt cơ bản, thậm chí là sự đối lập. Trong những điều kiện đó, để giữ vững “trật tự” trong xã hội, đồng thời bảo vệ lợi ích của giai cấp mình, giai cấp và lực lượng thống trị đã hình thành, thông qua Nhà nước, một công cụ điều tiết: luật mới là luật.
Luật được hình thành theo hai cách chính:
- Nhà nước ghi nhận những tập quán tồn tại trong xã hội và nâng chúng lên hàng quy phạm pháp luật có giá trị áp dụng bắt buộc;
- Nhà nước ban hành các văn bản pháp luật.
Pháp luật nảy sinh và tồn tại gắn liền với xã hội có giai cấp, nó là sản phẩm của sự phát triển xã hội vừa mang tính khách quan (sinh ra do nhu cầu của một xã hội đã phát triển đến một giai đoạn quyết định nhất định) vừa mang tính chủ quan (tuỳ theo ý chí). trạng thái của giai cấp thống trị và lực lượng).
Hy vọng bài viết này đã giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về nguồn gốc của pháp luật.
