Chứng khoán là một kênh đầu tư mang tới nhiều lợi nhuận cho những người tham gia. Tuy nhiên, để gặt hái được nhiều thành công trong lĩnh vực đầu tư này, buộc các nhà đầu tư phải nắm rõ các kiến thức cơ bản, đặc biệt là cách định giá cổ phiếu. Bài viết này Dotary sẽ hướng dẫn các phương pháp định giá cổ phiếu đơn giản nhất.
Định giá cổ phiếu là như thế nào?
Định giá cổ phiếu hiểu đơn giản là xác định giá trị thực hay giá trị nội tại của một cổ phiếu theo một phương pháp hoặc công thức nào đó. Công việc chính của nhà đầu tư chính là tìm ra mức giá tốt nhất cho cổ phiếu ở thời điểm hiện tại. Để từ đó có thể đưa ra quyết định đúng đắn nhất khi đầu tư chứng khoán.
Việc định giá sẽ giúp cho nhà đầu tư biết được tiềm năng phát triển của loại cổ phiếu đó so với thị trường là như thế nào. Đồng thời, giúp nhà đầu tư tối ưu hóa lợi nhuận và dẫn đầu xu hướng tăng trưởng.
Ví dụ: Giả sử bạn định giá cổ phiếu của tập đoàn Z xứng đáng với mức giá 100.000 VND. Tuy nhiên, giá bán hiện tại của cổ phiếu Z chỉ đạt ở mức 80.000 VND. Lúc này, bạn sẽ mua thật nhiều cổ phiếu Z và đợi cho tới khi chúng đạt mức giá mong đợi của bạn rồi mới bán ra. Và bạn cũng sẽ áp dụng như thế cho các loại cổ phiếu khác trên thị trường.
Vì sao nên học cách định giá cổ phiếu trước khi đầu tư?
Nắm rõ các công thức Định giá cổ phiếu là một bước rất quan trọng không chỉ đối với nhà đầu tư mà còn cả doanh nghiệp nữa. Đối với nhà đầu tư, việc định giá sẽ giúp họ nhận biết được rằng cổ phiếu nào có giá trị và có khả năng sinh lời tốt nhất. Với những loại cổ phiếu có mức giá thấp hơn so với giá trị thực sự thì các nhà đầu tư thì họ sẽ nhận được nhiều lợi nhuận từ sự chênh lệch giá.
Còn đối với các doanh nghiệp, việc định giá sẽ là một bước quyết định để giúp công ty chào bán cổ phiếu, huy động vốn phù hợp. Và đặc biệt là làm gia tăng sức ảnh hưởng của doanh nghiệp trên thị trường.
Năm điều quan trọng cần ghi nhớ trước khi định giá cổ phiếu
Trước khi đến với các công thức định giá cổ phiếu, có 5 điều quan trọng mà các bạn cần phải ghi nhớ thật rõ ràng như sau:
Tìm hiểu thật kỹ thông tin về doanh nghiệp
Thị trường chứng khoán là một nơi đa dạng ngành nghề, lĩnh vực. Chính vì thế, việc đầu tiên mà các nhà đầu tư cần phải chú ý tới đó là hiểu rõ về ngành nghề mà doanh nghiệp đang kinh doanh. Bạn cần phải tìm cho mình những “bằng chứng” thuyết phục rằng doanh nghiệp đó đáng để đầu tư. Bên cạnh việc tham khảo bản báo cáo tài chính của doanh nghiệp thì bạn cũng nên xác định rõ 4 yếu tố bao gồm:
- Các công ty đối thủ trong lĩnh vực mà doanh nghiệp đang kinh doanh
- Những yếu tố ảnh hưởng tới khả năng tạo lợi nhuận của doanh nghiệp
- Lợi thế mà doanh nghiệp đang sở hữu
- Kết quả từ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp trong quá khứ và hiện tại
Tìm hiểu thật kỹ mọi thông tin về doanh nghiệp, đặc biệt là các yếu liên quan tới đối thủ cạnh tranh, lợi thế của công ty, khả năng sinh lời và kết quả hoạt động kinh doanh
Khi đã xác định được những yếu tố đó, bạn sẽ có cho mình thông tin tổng quan về doanh nghiệp. Từ đó, bạn sẽ đưa ra chiến lược đầu tư có thể kéo dài hoặc ngắn hạn tùy theo tiềm năng phát triển của công ty.
Kết quả kinh doanh
Để có thể ước lượng được hiệu quả kinh doanh của công ty, bạn có thể sử dụng hai phương pháp Top – down hoặc Bottom – up.
Với phương pháp Top – down, bạn sẽ cần sử dụng tới các số liệu vĩ mô liên quan đến lĩnh vực mà doanh nghiệp đang hoạt động. Đồng thời, bạn cũng nên xác định thị phần của công ty đó. Kết quả mà bạn tìm được sẽ giúp bạn ước lượng chính xác đơn vị sản lượng và giá bán tương đối của công ty trong tương lai.
Còn với phương pháp Bottom – up, chúng ta sẽ để mắt tới những thông số chính của công ty, ví dụ như công suất dự kiến của nhà máy hay số lượng hàng hóa được cung cấp,…Sử dụng những thông số đó sẽ giúp chúng ta ước lượng chính xác sản lượng được bán ra trong tương lai.
Tuy nhiên, để kết quả kinh doanh được ước lượng chính xác nhất thì các bạn nên sử dụng cả hai phương pháp nhé. Bên cạnh đó, bạn cũng có thể tham khảo kết quả kinh doanh thông qua bản báo cáo phân tích của các công ty chứng khoán. Lưu ý rằng mỗi công ty sẽ đưa ra một kết quả khác nhau, các bạn chỉ nên tham khảo chứ không nên tuyệt đối tin tưởng và sử dụng các số liệu đó đâu nhé.
Để nghiên cứu kết quả kinh doanh của công ty hiệu quả nhất, nhà đầu tư nên kết hợp hai phương pháp Bottom – Up và Top – Down để phân tích
Nghiên cứu về các mô hình định giá cổ phiếu
Nếu các bạn là một nhà đầu tư chứng khoán thì chắc chắn phải biết rằng không có một mô hình định giá nào phù hợp cho tất cả các công ty trên thị trường. Do đó, mô hình định giá tương đối đã ra đời.
Mô hình định giá tương đối là một phương pháp định giá cổ phiếu dựa trên những chỉ số được cung cấp cho các nhà đầu tư như: P/E ( Price to earnings ), P/S ( Price to sales ),…Mô hình này hiện đang được rất nhiều nhà đầu tư sử dụng bởi tính tiện lợi và hiệu quả của chúng.
Tuy nhiên, bạn không nên chỉ sử dụng mỗi mô hình định giá tương đối mà bạn cũng nên quan tâm tới mô hình định giá tuyệt đối nữa. Một vài mô hình định giá tuyệt đối mà bạn có thể tham khảo đó là: Chiết khấu dòng tiền, EPV,….
Có rất nhiều mô hình định giá cổ phiếu trên thị trường có thể giúp các nhà đầu tư đánh giá một cách chính xác về giá trị của cổ phiếu
Hãy nghiên cứu thật kỹ và tận dụng cả hai phương pháp để định giá thật chính xác mức giá dành cho cổ phiếu nhé.
Luôn cảnh giác
Đã là nhà đầu tư thì chẳng ai muốn mình phải mất tiền vì những thứ vô giá trị, không có khả năng sinh lời. Nguyên tắc mà bạn luôn cần nhớ mỗi khi chuẩn bị đầu tư vào cổ phiếu đó chính là phải luôn cảnh giác, tránh bị mất tiền. Hãy luôn chuẩn bị cho mình những kế hoạch dự phòng và chuẩn bị cho mình 3 kịch bản bao gồm: Cơ sở, thận trọng và tình huống xấu nhất.
Như vậy, mỗi khi các bạn gặp trường hợp rủi ro, bạn sẽ biết mình cần phải làm những gì để lấy lại được lợi nhuận và vực dậy tinh thần để sẵn sàng chiến đấu.
Dự đoán kết quả từ mô hình định giá cổ phiếu
Giá trị cổ phiếu mà bạn đang định giá sẽ không dừng lại ở một con số chính xác mà sẽ là một khoảng giá trị hợp lý nhất. Những công thức được sử dụng để định giá cổ phiếu đều có độ chính xác khá cao. Tuy nhiên, bên trong mô hình đánh giá đó đều là những giả thiết. Và đã là giả thiết thì vẫn sẽ tồn tại rủi ro, khiến cho kết quả định giá sai lệch.
Chính vì thế, hãy cố gắng đưa ra những khoảng giá trị hợp lý nhất. Tuyệt đối không dùng một con số chính xác để dự đoán giá cổ phiếu để đảm bảo an toàn cho lợi ích của mình nhé.
Một số phương pháp định giá cổ phiếu hiệu quả
Khi đã nắm rõ được 5 điều quan trọng cần ghi nhớ khi đầu tư cổ phiếu thì sau đây chúng tôi sẽ giới thiệu cho bạn các cách định giá cổ phiếu siêu hiệu quả.
Bất kỳ nhà đầu tư nào trong thị trường chứng khoán đều biết tới các phương pháp này và sử dụng chúng như một kỹ năng để giúp thu về lợi nhuận tối ưu nhất. Vậy bạn đã sẵn sàng để tìm hiểu cách định giá chưa? Nếu rồi thì hãy bắt đầu đến với phương pháp đầu tiên thôi nào.
Phương pháp định giá cổ phiếu theo P/E
Phương pháp định giá cổ phiếu đầu tiên mà các bạn nên nắm rõ chính là phương pháp P/E. Chỉ số P/E được thành lập dựa trên mức độ tương quan giữa giá trị thị trường / 1 cổ phiếu với lợi nhuận sau thuế của công ty. Khi tính toán được chỉ số P/E thì nhà đầu tư có thể đưa ra quyết định phù hợp và dự đoán mức giá một cách tương đối nhất.
Khái niệm về tỷ lệ P/E
Như đã giới thiệu ở trên, tỷ lệ P/E chính là công thức định giá cổ phiếu P/E hay còn gọi là Price to Earnings. Tỷ lệ P/E được tính bằng công thức:
P/E = Giá cổ phiếu trên thị trường / Lợi nhuận sau thuế tính trên mỗi cổ phiếu ( EPS )
Theo các chuyên gia phân tích tài chính, cách định giá số tiền phù hợp nhất với cổ phiếu theo phương pháp P/E chính là tỷ lệ càng thấp thì lợi nhuận thu về sau đầu tư sẽ càng cao. Đồng thời, thời gian thu hồi vốn cũng sẽ ngắn hơn dự kiến.
Ví dụ: Chỉ số EPS của công ty L vào năm 2021 là 300.000 VND. Mức giá cổ phiếu của công ty trên thị trường đang ở mức 2 triệu đồng. Vậy tỷ lệ P/E sẽ là: 2.000.000 : 300.000 = 6,67 lần.
Nên định giá cổ phiếu theo phương pháp P/E như thế nào?
Có thể dự đoán được mức giá cổ phiếu theo phương pháp P/E với 2 cách làm như sau:
- So sánh với các công ty khác trong cùng lĩnh vực: Các công ty trong danh sách so sánh phải có sự tương quan nhất định về quy mô và mức độ rủi ro. Ví dụ như tỷ lệ P/E trong lĩnh vực dịch vụ là 18.1 thì bạn có thể tìm những công ty có chỉ số gần với cột mốc và tìm ra mức giá hợp lý nhất.
- So sánh với tỷ lệ P/E của công ty ở quá khứ: Căn cứ vào tỷ lệ P/E trung bình của cổ phiếu trong vòng 10 năm đổ lại. Sau đó sử dụng chỉ số P/E này để làm cơ sở tính toán giá trị cổ phiếu ở thời điểm hiện nay. Nếu chỉ số P/E thấp hơn mức trung bình thì cổ phiếu đó rất đáng để đầu tư đó nhé.
Phương pháp định giá cổ phiếu theo P/B
Bên cạnh phương pháp P/E, chúng tôi còn muốn giới thiệu cho các bạn phương pháp xác định mức giá cổ phiếu P/B nữa.
Khái niệm về tỷ lệ P/B
Tỷ lệ P/B ( Price to Book ) là một chỉ số được sử dụng để so sánh giá trị trên thị trường của cổ phiếu và giá trị được tính toán theo sổ sách của cổ phiếu đó.
Tỷ lệ P/B hay còn gọi là Price to Book là một chỉ số được sử dụng để so sánh giá trị trên thị trường của cổ phiếu với giá trị được tính toán theo sổ sách của cổ phiếu đó
Nói một cách dễ hiểu hơn, giả sử bạn đang quan tâm tới cổ phiếu của công ty H, mức giá niêm yết của chúng trên thị trường là 140.000 VND / 1 cổ phiếu. Tuy nhiên, giá trị của loại cổ phiếu này trên sổ sách lại là 15.000 VND. Vậy ta sẽ có được tỷ lệ P/B là: 140.000 : 15.000 = 9.33.
Lưu ý, nếu chỉ số P/B của công ty nhỏ hơn 1 thì tức là giá trị tài sản thực tế của công ty đang ở mức quá thấp hoặc bị thổi phồng lên rất nhiều lần. Nếu chỉ số P/B cao thì điều đó cũng có nghãi công ty đang hoạt động kinh doanh rất tốt và có tiềm năng phát triển rất mạnh trong tương lai.
Nên định giá cổ phiếu theo phương pháp P/B như thế nào?
Định giá cổ phiếu bằng phương pháp P/B có thể áp dụng cho nhiều lĩnh vực khác nhau. Tuy nhiên, phương pháp này vẫn còn tồn tại một số nhược điểm vẫn chưa được khắc phục. Chúng chỉ có thể đánh giá được những sự thay đổi trên tổng giá trị tài sản hữu hình của công ty. Trong khi đó, vẫn còn có rất nhiều tài sản vô hình khác mà công ty vẫn đang sở hữu.
Chính vì thế, để sử dụng phương pháp P/B hiệu quả nhất, các nhà đầu tư cũng nên kết hợp phân tích với chỉ số ROE của doanh nghiệp. Chỉ số này sẽ là một giải pháp hoàn hảo để khắc phục những nhược điểm của chỉ số P/B đó nhé.
Phương pháp P/B có thể áp dụng cho nhiều lĩnh vực khác nhau nhưng chúng chỉ phát huy tối đa hiệu quả của mình khi nhà đầu tư kết hợp phân tích với chỉ số ROE
Phương pháp định giá cổ phiếu theo chiết khấu dòng cổ tức
Khi tham gia vào thị trường chứng khoán, nhà đầu tư luôn nhắm tới hai dòng tiền chính, đó là: Cổ tức và lợi nhuận sau khi bán cổ phiếu. Có một điều mà rất ít nhà đầu tư biết, giá bán của cổ phiếu lại tùy thuộc vào lợi nhuận sau thuế ( cổ tức ) mà cổ phiếu đó đem lại trong tương lai.
Vì thế, để định giá cổ phiếu hiệu quả, nhà đầu tư cần phải nắm chắc phương pháp chiết khấu dòng cổ tức. Đặc biệt là phải quan tâm tới 2 mô hình chính dưới đây:
- Mô hình cổ tức giai đoạn ngắn ( 1 giai đoạn )
- Mô hình cổ tức giai đoạn dài ( nhiều giai đoạn )
Tổng kết
Bên cạnh những phương pháp định giá cổ phiếu mà chúng tôi cung cấp tới cho các bạn trong ngày hôm nay, còn có rất nhiều công thức định giá khác. Bạn có thể tự tìm hiểu và xây dựng cho mình một phương pháp định giá cổ phiếu chính xác và hiệu quả nhất nhé.
